Hinder van licht krijgt steeds meer aandacht

Bij de milieuklachtencentrale melden zich meer inwoners met klachten over lichthinder, en ook het aantal verzoeken van gemeenten om advies neemt toe. Over het licht van ledschermen voor reclames langs de snelweg bijvoorbeeld. Of over hinderlijk schijnsel van lichtmasten bij sportvelden. In Nederland is er geen directe wetgeving over lichthinder, zoals over geluidshinder. Maar in de milieuwetgeving speelt lichthinder wel een rol, met de komst van de Omgevingswet krijgt het langzaam maar zeker meer aandacht. Vijf vragen aan lichtspecialist Michiel de Ruiter, technisch adviseur bij het team Metingen en Onderzoek.

Wanneer spreek je van lichthinder?

“Je kunt verschillende vormen van hinder onderscheiden: de verlichtingssterkte op de gevel, de lichtsterkte – een lichtmast op afstand, sportvelden – en de luminantie of helderheid van bijvoorbeeld reclameschermen. Denk in het eerste geval bijvoorbeeld aan straat- of terreinverlichting die zo staat afgesteld dat ook midden in de nacht je slaapkamer licht blijft. Je slaapt dan veel minder goed. In een ander geval kun je denken aan een reclameverlichting die zo helder recht in je ogen schijnt dat ze je verblindt. Dat kan in het verkeer voor gevaarlijke situaties zorgen. Een eensluidende alomvattende definitie van lichthinder is er niet. In de toelichting op het Activiteitenbesluit milieubeheer staat wel iets over lichthinder. Dat komt er op neer dat het vooral lokaal maatwerk is. Omwonenden kun je beschermen aan de hand van de zorgplichtbepaling. In de toelichting wordt verwezen naar de Richtlijn Lichthinder van de Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde, die een toetsingskader geeft. Dat toetsingskader hanteren we nu bij lichthinder als de ‘objectieve’ maat. Maar hinder ervaren is iets anders. De grenswaarden voor lichtsterkte zijn overigens wel in november 2021 aangescherpt. Voordeel daarvan is dat men nu bij nieuwe installaties bij sportvelden in het ontwerp meer rekening moet houden met lichthinder. Het blijft een lastig onderwerp maar ik merk wel dat het steeds meer aandacht krijgt. Het feit dat ik de laatste jaren, met het oog op de naderende Omgevingswet, steeds vaker heb ondersteund bij bestemmingsplanprocedures, is veelzeggend.

Welke tendensen zie je bij lichthinderklachten?

“Sowieso dat het aantal dat mij bereikt toeneemt. Vijf jaar geleden kwamen lichthinderklachten eigenlijk nauwelijks voor. Inmiddels krijg ik er meerdere per maand. Het aantal klachten over felverlichte reclame-uitingen neemt toe. Niet alleen van omwonenden, maar ook van weggebruikers die constateren dat het felle licht tot gevaarlijke verkeerssituaties leidt. Daarnaast zie je nu ook klachten over lichthinder als gevolg van slagschaduw van windturbines. Er is duidelijk sprake van een breder scala van de aard van klachten.”