Zó wordt Zundert asbestvrij

“Het aantal ingediende meldingen in onze gemeente bleef al langere tijd achter”, vertelt Lian van de Korput, contactpersoon van de OMWB bij de gemeente Zundert. “We merkten er aan onze kant maar weinig van en we kregen er dus geen vat op. Dat gaf te denken.” De asbestunit van de OMWB signaleerde hetzelfde en deed een handreiking. Dit leidde tot een unieke aanpak met behulp van maatwerk, toenadering tot de branche én de juiste communicatie.

Gat qua kennis
“Bij ons viel het op dat het aantal sloopmeldingen in Zundert in vergelijking met andere gemeenten qua aantallen achterbleef”, vertelt Robert Hoogveld, coördinator asbest bij de OMWB. “Aan onze kant zijn we vaak geneigd te denken dat de meeste mensen wel weten hoe het werkt met asbest maar de praktijk is toch vaak anders.” “Dat is wat optimistisch”, vervolgt Lian. “Veel inwoners denken er niet aan om vóór het slopen aanwezige asbest bij de gemeente te melden. Ze gaan verbouwen. Als niet alles zichtbaar vol ligt met asbest zijn ze zich ook minder bewust van de mogelijke risico’s. De komst van de omgevingsdiensten heeft er daarnaast toe geleid dat de milieukennis bij de gemeente zelf langzaam maar zeker aan het verdwijnen is. Als gevolg daarvan bleven verschillende interne processen achter. Dan moet je denken aan het KCC (klantencontactcentrum, red.) op de hoogte houden, de juiste mensen informeren, de website up-to-date houden, dat soort zaken bleven lange tijd achter. Onze informatievoorziening liep kortom niet meer in de pas met de landelijke ontwikkelingen. Zo ontstond er een gat qua kennis, op zowel ambtelijk als breder, lokaal niveau.”

Maatwerk
Er moest iets gebeuren. In november 2021 staken Lian en Robert de koppen bij elkaar. “Een inhuurkracht van de gemeente Zundert is toen eerst rond gaan rijden in de gemeente. Hij constateerde op meerdere plekken asbestgerelateerde werkzaamheden, die bij ons niet bekend waren”, vertelt Robert. Toen heb ik in samenspraak met Lian een plan gemaakt voor de gemeente Zundert. In plaats van stug de reguliere vth-taken te blijven uitvoeren op het gebied van asbest, hebben we het beschikbare budget gebruikt om het naleefgedrag te verbeteren. Zo bleef het financieel haalbaar voor Zundert én konden we doelgericht te werk gaan. Dat begon met een goede informatievoorziening naar de gemeente die binnen de organisatie verspreid kon worden. Maar natuurlijk ook de noodzakelijke communicatie bedoeld voor de inwoners. Denk aan begrijpelijke stappenplannen en duidelijke infographics, op basis van up-to-date wet- en regelgeving. De gemeente Zundert heeft deze communicatie overgenomen en op haar website geplaatst.”

Vrije veld
“De toezichthouders zijn daarna begonnen met vrije veldcontroles”, vertelt Lian. “Steekproefsgewijs zijn ze op verschillende dagen van het jaar met een checklist bij de asbestgerelateerde werkzaamheden in Zundert gaan kijken. Ze gingen na of werkzaamheden op correcte wijze verliepen. Ze hielden op zulke momenten niet ‘slechts’ toezicht maar gingen ook het gesprek aan, verdiepten zich in de processen van de uitvoerders en voorzagen hen van advies.”

Branche
Robert: “Die proactieve benadering hebben we verder doorgezet. We legden contact met de branche, onder andere met de ‘grootste’ speler in de regio Zundert op het gebied van saneringen en slopen. Deze partij neemt grofweg tachtig procent van de klussen in Zundert voor zijn rekening. Zo’n aannemer weet nu beter waar we op letten en heeft ook een kort lijntje met onze asbestcollega’s. Hij kan hen eventueel raadplegen in het geval van een twijfelachtige situatie. Maar ook slopers waarvan we wisten dat ze wel eens steken lieten vallen, hebben we actief benaderd om het gesprek mee aan te gaan. We hebben ze bewust gemaakt van hun verantwoordelijkheid.” “Daarin was echt winst te halen”, vertelt Lian. De inrichtingsgebonden bedrijven weten we als gemeente wel te vinden. Maar juist de contacten met de branche, dus de bedrijven die asbest de wereld uit helpen, die bleken waardevol. De kleinere bedrijven zijn nogal eens praktisch ingesteld. Dan is het helemaal niet verkeerd om daar eens vrijblijvend het gesprek mee aan te gaan en het op een constructieve manier over wet- en regelgeving te hebben. En naleving daarvan. Met zo’n preventieve benadering krijg je veel meer voor elkaar dan noodgedwongen naderhand een handhavingstraject te moeten starten. Dat hebben we nu wel gemerkt. De bereidheid is er om mee te denken.”

Vertrouwen
In 2023 volgt nog vier keer een ‘vrije veld’-controle in Zundert. “Uiteindelijk moeten we aan de controles en hoeveelheid meldingen kunnen zien of het bewustzijn is vergroot”, licht Robert toe. Lian is optimistisch. “Ik heb er alle vertrouwen in. Met bewustwording op dit niveau kun je als gemeente de juiste omstandigheden creëren voor de weg naar een asbestvrije toekomst.”