“Vermijden is het credo, anders reduceren.”
“Vermijden is het credo, anders reduceren.” Het zijn de woorden van ZZS (Zeer Zorgwekkende Stoffen)-specialist Jacky Priester. Hij heeft er zijn missie van gemaakt om samen met bedrijven stoffen als PFAS de wereld uit te helpen. Ondertussen heeft hij ook korte lijnen met Bonaire, want daar is op milieuvlak ook nog veel werk te verzetten.
Jacky is gepassioneerd over zijn werk. ”Tijdens mijn studie, eerst op de MTS, daarna op de HTS wisten we als milieukundigen in spe al van de hoeveelheid milieuproblemen die er de komende decennia op ons bord zou komen. Het voelde voor mij op jonge leeftijd al logisch om me hieraan te committeren.”
Aanpak
Hoewel de aanpak hem soms beleidsmatig niet snel genoeg gaat, blijft hij altijd het nobele doel voor ogen houden om de leefomgeving te behoeden voor schadelijke stoffen. “We proberen nu gezamenlijk de potentiële schade van ZZS te beperken, door de aanwezigheid te inventariseren en te sturen op vermijden en reduceren. Daarin maken we nog steeds grote vorderingen. Maar met de kennis van nu moeten we ons, allereerst op de Europese markt, meer bewust zijn van wat bepaalde stoffen uiteindelijk in de afvalfase doen. Zijn ze dan makkelijk afbreekbaar? Zo niet, dan niet aan beginnen. Daar wordt nu nog onvoldoende naar gekeken.”
Technieken
“Je ziet dat op maatschappelijke niveau stoffen als PFAS en benzeen de meeste aandacht opeisen. En terecht. Multinationals weten van de risico’s maar bedrijfsmatige belangen wegen nog altijd zwaarder dan mogelijke schadelijke gevolgen voor de leefomgeving. Die discussie moeten we structureel en waar mogelijk constructief blijven voeren”, zegt Jacky. “Tegelijkertijd maken we ondertussen ook veel meters met het terugdringen van stoffen die een minder lange adem vergen. We adviseren bedrijven in de procesindustrie om gebruik te maken van beschikbare processen en nageschakelde technieken die ‘gewoon op de plank liggen’ om emissies te reduceren. Denk aan een actief koolfilter of elektroreclamatie (proces waarbij schadelijke metalen worden aangetrokken door elektrische spanning, afhankelijk van of ze positief of negatief geladen zijn, red.) Dat zijn bewezen effectieve methoden die helpen ZZS uit de leefomgeving te houden, op dat vlak krijgen we ondertussen veel gedaan.”
Bonaire
Ondertussen zet hij zich ook jaarlijks een maand lang in voor de leefomgeving op Bonaire. Het overzeese eiland toont op het gebied van VTH maar weinig overeenkomsten met het Nederlandse vasteland. “In de tijd dat ik nog bij de gemeente Breda werkte, zo’n zestien jaar geleden, kwam ooit het verzoek binnen om een milieu-afvaardiging van onze kant naar het eiland te sturen en het lokale bestuur van advies te voorzien. We hebben daar toen blijkbaar zo hard gelopen dat het vrijblijvende verzoek een terugkerend karakter kreeg.”
Wereld in het klein
“Geloof me, het is zeldzaam mooi op Bonaire maar de natuur staat er onder druk. De manier waarop dingen er geregeld zijn, is in geen enkel opzicht te vergelijken met de situatie hier. Dat heeft meerdere oorzaken” vertelt Jacky. “Ten eerste spelen er veel belangen daar die door elkaar lopen, daar is het milieu niet direct bij gebaat. Toen ik er voor het eerst kwam woonden er 13.000 mensen, inmiddels zijn dat er 23.000. Het toerisme heeft er daarnaast een vlucht genomen met als gevolg dat projectontwikkelaars vooraan staan om invulling te geven aan de leefomgeving. Dat gaat ten koste van de kwetsbare omgeving, met name aan de kust, want daar is het aantrekkelijk om gebouwen neer te zetten. Vergunningverlening, toezicht en handhaving zijn er onderbemand. Dus de capaciteit is er lang niet altijd om het in goede banen te leiden. In sommige gevallen wordt het bestemmingsplan dan maar aangepast. Het hele systeem van Bonaire is kortom onvoldoende ingericht op de effecten die de groeiende toeristische sector er met zich mee brengt. Een krimpend ambtenarenapparaat helpt daar niet bij. In feite is Bonaire de wereld maar dan in het klein. Er moet daar écht iets gebeuren.”
Ondersteuning
De Inspectie Leefomgeving en Transport adviseerde onlangs in een onderzoeksrapport een omgevingsdienst aan het eiland te koppelen voor diepere en bredere ondersteuning binnen vergunningverlening, toezicht en handhaving. Gaat dat de slagkracht brengen die nodig is? Het antwoord van Jacky is typerend. “Wie weet. Maar dan in ieder geval op voorwaarde dat die dienst volledig mandaat krijgt daar, anders krijgen we onderaan de streep nog te weinig voor elkaar.”
